Criminaliteit, vervoer, pandemieën, voedsel: grensoverschrijdende samenwerking zorgt voor veiligheid en crisisbestendigheid
Of het nu gaat om de bestrijding van internationale criminaliteit, gezondheidscrisissen of voedselveiligheid, de Benelux-landen werken intensief samen om de veiligheid van hun burgers te verbeteren.
De veiligheid van burgers is een heel divers domein – een dat voor de Benelux Unie van centraal belang is. Als gevolg daarvan zijn er veel activiteiten en spelers op dit gebied.
Politionele samenwerking op verschillende niveaus
Meer veiligheid dankzij het Benelux-Politieverdrag
Het Benelux-Politieverdrag, dat België, Nederland en Luxemburg in 2018 in Brussel ondertekenden, draagt bij tot het waarborgen van de openbare veiligheid in onze landen. Deze unieke overeenkomst binnen de EU voorziet onder meer in:
- uitwisseling van informatie en delen van databanken;
- grensoverschrijdende strafrechtelijke vervolging;
- het uitvoeren van wederzijds onderzoek;
- grensoverschrijdend optreden en grensoverschrijdende samenwerking van speciale eenheden in crisissituaties;
- wederzijdse bijstand bij de beveiliging van grote evenementen;
- gezamenlijke training en oefeningen van politiediensten.
Gezamenlijke bestrijding van drugsgerelateerde criminaliteit
De strijd tegen de drugshandel is een ander belangrijk element van de veiligheidssamenwerking tussen de Benelux-landen. Lopende projecten omvatten:
- bestrijding van drugshandel via post- en koeriersdiensten met Noordrijn-Westfalen;
- samenwerking rondom het opstellen van criminaliteitsbeelden;
- de Hazeldonk-samenwerking tussen de drie Benelux-landen en Frankrijk, die gericht is op georganiseerde drugsdistributienetwerken en de betrokken criminele organisaties.
Onze wegen beveiligen door gezamenlijke controles
De Benelux-landen werken nauw samen op het gebied van verkeersveiligheid. Zo voeren Belgische, Nederlandse en Luxemburgse politie-eenheden, zoals bepaald in het in 2014 ondertekende Verdrag van Luik, gezamenlijke controles uit op vrachtwagens en bussen. Naast een uniform toezicht op het wegverkeer en kostenbesparingen draagt dit bij tot eerlijke concurrentie tussen vervoersbedrijven, adequate arbeidsomstandigheden voor chauffeurs en een grotere verkeersveiligheid. Onze drie landen spelen in dit opzicht een voortrekkersrol in de Europese Unie.
Gezamenlijke aanpak van voedselveiligheid
Levensmiddelen zijn eveneens een gevoelig veiligheidsvraagstuk. Daarom hebben de Benelux-landen voedselveiligheid opgenomen in hun gemeenschappelijke agenda en in hun meerjarenplan (2021-2024). Nauwer samenwerken op dit gebied maakt dat we de gezondheid van de consument beter kunnen beschermen. De samenwerking is erop gericht crisissen zoveel mogelijk te voorkomen – of er zo goed mogelijk op te reageren als ze zich voordoen.
De gemeenschappelijke aanpak van voedselveiligheid is met name gericht op:
- een betere coördinatie met betrekking tot voedselveiligheidseisen;
- meer samenwerking bij de controle op de onlinehandel in levensmiddelen;
- dierenwelzijn en dierenvervoer;
- controle van diervoeders.
Samen beter bestand tegen gezondheidscrisissen
De coronapandemie heeft ons leven op alle niveaus ingrijpend veranderd. Aangezien nieuwe grote epidemieën niet kunnen worden uitgesloten, moeten onze landen er zich samen zo goed mogelijk op voorbereiden.
Een betere grensoverschrijdende samenwerking bij de bestrijding van pandemieën en andere gezondheidsuitdagingen kan worden gewaarborgd door middel van:
- een systeem voor vroegtijdige waarschuwing tussen landen met gecoördineerde noodplannen;
- solidariteit tussen naburige regio’s, zoals op het hoogtepunt van de coronacrisis. Toen werd overbelasting van hulpdiensten voorkomen en de patiëntenzorg verbeterd door het overbrengen van patiënten of donaties van apparatuur en geneesmiddelen over de grenzen heen;
- internationale samenwerking bij de aankoop van uitrusting en het aanleggen van strategische voorraden.
Samen duurzaam bouwen aan crisisbestendigheid
De recente coronapandemie heeft op indrukwekkende wijze aangetoond hoe onvoorspelbaar crisissen kunnen zijn. Maar het liet ook de positieve effecten zien van de nauwe samenwerking tussen de drie Benelux-landen.
COVID-19 is maar een van de vele mogelijke scenario’s. Samenwerking tussen de crisiscentra in de Benelux is van essentieel belang gezien de vele potentiële risico’s op alle gebieden. Daarom zijn crisispreventie en crisisbeheersing hoekstenen geworden van de gezamenlijke activiteiten van de Benelux-landen. Het hoofddoel is gezamenlijk weerbaarheid tegen crisissen te ontwikkelen en menselijke, sociale of milieuschade zoveel mogelijk uit te sluiten.
Een uitgebreide inventarisatie van potentiële risico’s en gevaren
Om zo goed mogelijk voorbereid te zijn op mogelijke crisisscenario’s hebben de Benelux-staten samen met de aangrenzende Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen een gezamenlijke inventarisatie gemaakt. Daarin werden bijvoorbeeld chemische risico’s langs de grens en verstoringen van de energievoorziening opgenomen.
Met hetzelfde doel is in mei 2022 het project “Black-out 22” uitgevoerd, waaraan de leden van het Pentalateraal Energieforum (België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland) deelnamen. Deze regionale oefening was er vooral op gericht de doeltreffendheid te testen van mechanismen voor informatie-uitwisseling en samenwerking teneinde een elektriciteitscrisis te voorkomen.
Zich aanpassen aan de uitdagingen van de klimaatverandering
De tragische overstromingen van 2021 en de extreem droge zomers van de afgelopen jaren hebben aangetoond dat de klimaatverandering de Benelux niet spaart. Daarom zet de Benelux Unie ook in op intensieve grensoverschrijdende samenwerking om:
- de waterkwaliteit en -voorziening te waarborgen;
- crisissen bij overstromingen en droogte te beheersen en
- de energiebevoorrading te waarborgen.
